به گزارش پلاتو هنر، اوایل ماه اردیبهشت خبری از تماشاخانه سنگلج همه اهالی تئاتر را در شوک فرو برد.
پریسا مقتدی، مدیر تماشاخانه سنگلج از تخریب ساختمان همجوار این بنای تاریخی خبر داد و با توجه به لرزش‌هایی که هنگام تخریب به این تماشاخانه وارد شده و از آنجا که این بنا روی قنات قرار گرفته و پیش‌تر هم فرونشست داشته است، ادامه تخریب ساختمان کناری و به دنبال آن گودبرداری و ساخت سازه‌ای جدید را تهدیدی جدی برای تماشاخانه سنگلج اعلام کرد. از سویی، تخریب این ساختمان ظاهرا غافلگیرکننده بوده است چون آن‌طور که مدیرکل هنرهای نمایشی گفته آن‌ها تا پیش از عید پیگیر بودند تا آن ساختمان به این تماشاخانه واگذار شود.
سپس کاظم نظری، مدیرکل هنرهای نمایشی از نظارت دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر روند ساخت‌و‌ساز ساختمان مجاور این سالن خبر داد.
او اضافه کرد: شهرداری تهران بدون هیچ‌گونه هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دست به این اقدام غیراصولی و غیرقانونی زده است و برای گودبرداری در این مکان باید از وزارت ارشاد و میراث فرهنگی مجوز بگیرد.
به تازگی محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره تخریب ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج و تهدید جان این بنای تاریخی ثبت‌شده در فهرست میراث ملی، گفت: شهرداری از میراث فرهنگی قبل از عید استعلام گرفته بود و براساس پاسخی که به آن داده شده بود، سازه جدید طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌تواند تا ۱۲ متر ارتفاع داشته باشد.
در پی این خبرها با تعدادی از هنرمندان باتجربه تئاتر که سابقه اجرا در تماشاخانه سنگلج را داشته‌اند؛ گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
شهرداری باید در حفظ سنگلج مساعدت داشته باشد
داوود فتحعلی بیگی، نویسنده و کارگردان قدیمی تئاتر که از او به عنوان آقای تئاتر آیینی-سنتی نام برده می‌شود در این‌باره گفت: بنای ساختمان سنگلج حدود 60 سال عمر دارد. تنها راه‌کار برای جلوگیری از نابودی این بنا این‌است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با شهرداری وارد گفت‌وگو شود تا حداقل مقاوم‌سازی در مجاورت این ساختمان انجام شود. تخریب ساختمان مجاور سلامت بنای تماشاخانه را به خطر انداخته است. ضمن اینکه در زمان شهردار پیشین تهران نامه‌نگاری‌هایی انجام شده بود تا ساختمان کناری در اختیار تماشاخانه سنگلج قرار گیرد و با این طرح موافقت هم شده بود.
او ادامه داد: اما اکنون سلامت ساختمان تماشاخانه هم به خطر افتاده است. بنایی که ارزش تاریخی دارد و جزو میراث فرهنگی ما محسوب می‌شود و بسیاری از بزرگان تئاتر معاصر ما در آنجا حضور و اجرا داشته‌اند و پر از خاطره است. طبیعتا از شهرداری انتظار می‌رود نسبت به حفظ این بنای تاریخی مساعدت و حمایت داشته باید نه اینکه بدون مطالعه ساختمان کناری آن را تخریب کنند و جان این بنای تاریخی را به خطر بیاندازند.
استاد نصیریان تنها کسی است که می‌تواند به سنگلج کمک کند
کهبد تاراج، بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر که سابقه اجرا به‌عنوان بازیگر و کارگردان در تماشاخانه سنگلج را داشته است، این واقعه را چنین توصیف کرد: تخریب ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج یک فاجعه ملی است. سنگلج قدیمی‌ترین تماشاخانه فعال ایران است و بعد از تئاتر نصر، تئاتر پارس و لاله‌زار که همگی بسته شدند؛ تنها تماشاخانه سنگلج برای ما باقی مانده است. من هر‌چه بگویم کم گفته‌ام. اداره‌کل هنرهای نمایشی و معاونت فرهنگی باید همه هم‌وغم خود را بگذارند تا این فاجعه رخ ندهد. متاسفانه چون دوره‌های مدیریت تماشاخانه‌ها کوتاه مدت است و تنها خانم مقتدی است که 6 سال است که مدیریت تماشاخانه سنگلج را بر عهده دارد، مدیران نمی‌توانند تا برنامه‌های خود را به ثمر برسانند.
او اضافه کرد: تماشاخانه سنگلج مظلوم بود حالا مظلوم‌تر هم شده است و هیچ‌کس به آن رسیدگی نمی‌کند. به نظر من تماشاخانه سنگلج بهترین سالن تئاتر ایران است چون بزرگانی آنجا اجرا رفته‌اند و پیشینه تاریخی نمایش ما از آنجا شکل می‌گیرد و باید آن‌را گرامی بداریم.
تاراج افزود: به نظر می‌رسد تنها 3 نفر می‌توانند برای جلوگیری از تخریب سنگلج کمک کنند. اول آقای رییسی، رییس جمهور ایران، دوم آقای زاکانی، شهردار تهران و نفر سوم آقای علی نصیریان است. بعید می‌دانم کسی بیشتر از استاد نصیریان که حدود 50 سال پیش در این تماشاخانه اجراهای متعددی داشته است؛ بتواند در این زمینه اقدامی انجام دهد. او می‌تواند کمک بسیار بزرگی به تماشاخانه سنگلج داشته باشد و مالکان ساختمان مجاور را متقاعد به واگذاری این ساختمان به تماشاخانه سنگلج کند. ما پشتوانه‌ای نداریم و کاری از دستمان برنمی‌آید. خانه تئاتر فقط در فکر برگزاری بزرگداشت‌ها است و هیچ‌کاری نمی‌کند. چند روز پیش بزرگداشت آقای اکبر زنجانپور بود که بزرگ همه ما هستند ولی اگر ما سنگلج را نداشته باشیم دیگر چه داریم؟ ما اصل را رها کرده‌ایم و به موضوعات دیگر می‌پردازیم. خانه تئاتر حداقل می‌توانست بیانیه‌ای دهد. خانم مقتدی به تنهایی در حال پیگیری هستند اما متاسفانه من فکر می‌کنم که به سرانجامی نخواهد رسید.
سنگلج میراث ملی ماست
وحید نفر، بازیگر و کارگردان تئاتر هم ضمن اظهار تاسف برای این واقعه، گفت: نظر من هم مانند نظر سایر دوستان و هنرمندان است. تماشاخانه سنگلج یک میراث ملی است که باید آن را حفظ کرد. ابتدا قرار بود ساختمان همجوار تماشاخانه به آن الحاق شود نه اینکه تخریب شود و جان ساختمان تماشاخانه را هم به خطر بیاندازد. من هم مثل سایر همکارانم دلم نمی‌خواهد سنگلج به سرانجام لاله‌زار گرفتار شود و امیدوارم با دوراندیشی و اجماع فکر هنرمندان و مسئولین شهرداری اتفاق درست و مثبتی رقم خورد که این‌گونه اتفاقات نه تنها برای تماشاخانه سنگلج بلکه برای سایر میراث‌هایی که از قدیم برای هنر این مملکت مانده است رخ ندهد.