به گزارش پلاتو هنر به نقل از روابط عمومی گروه سینمایی هنر و تجربه، نشست نقد و بررسی مستند «راه ناتمام» روز گذشته 17 اردیبهشت، در گروه هنر و تجربه و با حضور مصطفی رزاق کریمی کارگردان، محمدسعید وزیری تهیه‌کننده و محمد تقی‌زاده منتقد میهمان در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.
این مستند به زندگی اصغر قندچی و فرازهایی از تاریخچه صنعت ساخت ماشین‌های سنگین در ایران می‌پردازد.
فریدون قندچی درباره ساخت این مستند گفت: این مستند برای آیندگان به یادگار خواهد ماند تا ببینند و بدانند چه اتفاقاتی در این مسیر رخ داده‌است.
محمد تقی‌زاده، منتقد میهمان در ابتدای سخنانش گفت: به نظر من مستند «راه ناتمام»، یک مستند استراتژیک و راهبردی است که می‌تواند برای سینمای مستند ایران علاوه بر اینکه نمایش یک پرتره باشد، یک مسیر و راه نیز ترسیم کند. ما در این مستند در اصل همزمان دو داستان را دنبال می‌کنیم و صرفاً پرتره و زندگی مرحوم قندچی را نمی‌بینیم بلکه نگاهی گذرا داریم به مسیر توسعه قبل و به‌ویژه بعد از انقلاب و بُعد اقتصادی آن و توأمانی این دو موضوع با هم مسئله بسیار مهمی است که در فیلم گنجانده شده‌است.
مصطفی رزاق کریمی در پاسخ به اینکه چرا سوژه زندهیاد اصغر قندچی را انتخاب کرده‌است، گفت: من به مرکز گسترش مستند و تجربی دعوت شده بودم و دوستان از اتاق بازرگانی هم بودند. چندین پیشنهاد و ایده وجود داشت، نام برندهای مطرحی در کتابچه‌های روی میز دیده می‌شد اما کتاب مربوط به ایشان توجه مرا جلب کرد.
این کارگردان توضیح داد: ارتباط و آشنایی با موضوع به شکل مصاحبه نیست و من در فیلم‌هایم مصاحبه ندارم بلکه بیشتر درد و دل است و به دنبال جوابی برای آن درد و دل هستم. آقای قندچی یک سبب خیری شد که ما صنعت قبل از انقلاب را تا بعد از انقلاب مورد بررسی قرار دهیم و این فیلم 43 دقیقه که امروز می‌بینید، حاصل یک سال و نیم تلاش و همکاری با تهیه کننده‌ای است که حوصله دارد.
او گفت: آقای وزیری زمانی که تهیه‌کنندگی این فیلم را قبول کردند همه مشکلات را می‌دیدند و می‌دانستند و وجود ایشان قوت قلبی برایم بود و به من می‌گفت نگران نباشم چرا که موضوع بسیار سنگین بود و آقای وزیری حامی خوبی برای کار بودند. متاسفانه همان اوایل کار آقای قندچی به رحمت خدا رفتند و این یک خلا در کار ما ایجاد کرد اما ما تصمیم گرفتیم که این فیلم را بسازیم.
محمدسعید وزیری: کار در حوزه مستند سخت‌تر از داستانی است چرا که ساخت مستند عشق می‌خواهد
تهیه‌کننده «راه ناتمام» پس از تشکر از خانواده زندهیاد اصغر قندچی گفت: حدود ۳۰ سال می‌شود که من افتخار همکاری با آقای رزاق‌کریمی را دارم و همانطور که خودشان گفتند وقتی که می‌خواهند پروژه‌ای را شروع کنند مدت‌های مدید به تحقیق در مورد آن می‌پردازند و آنچه باعث موفقیت آثار ایشان می‌شود، همین مسئله است اما در مورد همکاری مرکز گسترش و اتاق بازرگانی باید بگویم که آقای حمیدی‌مقدم در مرکز گسترش تحول بسیار شگرفی را مانند یک انقلاب در زمینه فیلم‌های مستند انجام داده‌اند.
رزاق‌کریمی در مورد تنوع کاراکترهای فیلم‌هایش این‌گونه پاسخ داد: زمانی که در وین بودم یک مستند پرتره از نویسنده‌ای کار کردم که به شدت مخالف دولت آنها بود و به خاطر آن مستند جایزه دریافت کردم، بعد از آن مستندی از نویسنده‌ای دیگر کار کردم که میگفتند چاپلوس دولت است و اتفاقاً مستندی که ساختم بسیار مورد توجه قرار گرفت وقتی در این مورد از من پرسش شد گفتم من فقط برای خودم کار می‌کنم و فیلمساز مستقلی هستم و برایم مهم است که سوژه برای من جذاب باشد به دلم بنشیند پس برایم مهم نیست که سوژه مورد نظرم چه زاویه‌ای با دولت داشته و این کار و توانایی‌اش است که برای من مهم است.
او ادامه داد: من فیلم‌های صنعتی سنگینی ساختم و سینمای مستند برای من به مانند زندگی است ولی معیشت نیست. من گله بزرگی از مسئولان داشتم و هنوز هم دارم چرا که سینمای مستند ما وضع بسیار نابسامانی دارد و زندگی مستندسازان با چالش‌های جدی مواجه است همواره قول‌هایی داده می‌شود اما به آن قول‌ها عمل نمی‌شود درست است که در ساخت و کار مستند عشق امر مهمی است اما کافی نیست و باید سرمایه خوبی برای ساخت اثر در سینمای مستند وجود داشته باشد. در نهایت معتقدم تحقیق در سینما به اندازه شیر مادر برای کودک مهم و حیاتی است و من به این شیر مادر بسیار اعتقاد دارم و هر چقدر که لازم باشد صبر می‌کنم تا این مرحله از کار تکمیل شود همانطور که بانوی قدس و احمد ۴ سال طول کشیدند.
کارگردان مستند «بانو قدس ایران» در پاسخ به این که آیا فیلمی بوده که در مرحله تحقیق کنار گذاشته شود، گفت: بله در اتریش چند بار این مسئله برای من ایجاد شد و من پروژه را کنار گذاشتم. به نظر من مخاطب بسیار مهم است و سینمایی بدون مخاطب به اصطلاح به درد کشو می‌خورد ولی خوشبختانه فیلم‌هایی که در اتریش یا در ایران ساختم مخاطب خودش را پیدا کرد تا حدی که هم سالن پر می‌شد هم راهروها و گاه چندین سالن به شکل همزمان و مخاطب ایستاده تماشا می‌کرد و این تلاش من برای نسل جوان است.
تقی‌زاده در مورد روایت فیلم و اینکه کارگردان مستند را از زندگی حرفه‌ای اصغر قندچی آغاز کرده‌است و بخش خانوادگی در یک سوم پایانی آمده، گفت: آقای رزاق کریمی کار سختی را در این فیلم انجام داده‌است. او از سویی خواسته‌‌است وجه آرتیستی و هنری فیلم را حفظ کند مثلاً در فیلمبرداری، تدوین و موسیقی ارجاعات هنری زیادی می‌بینید حتی اگر داستان را دنبال نکنید و صرفاً یک سری از قاب‌ها را ببینید یا موسیقی را بشنوید با یک اثر هنری روبرو خواهید شد و از سمت روایت و داستان تلاش کرده تا به مردم نزدیک شود و یک حالت پاپیولار پیدا کرده یعنی از روایت افرادی مثل کامیون‌دار، آبدارچی، نگهبان و تعمیرکار در اثر استفاده کرده و به نوعی با همه ارتباط گرفته و همین باعث می‌شود که مخاطب نیز با اثر ارتباط برقرار کند و فکر می‌کنم جای این مستند در اکران عمومی بسیار خالی است.
این منتقد در پایان سخنانش افزود: بخش خانواده در این مستند بخش بسیار جذابی بود و در این بخش به هیچ عنوان اغراق نشده‌است و وارد یک سری از فانتزی بازی‌هایی که در یک سری از آثار با آن مواجه هستیم، نشده بودند. هر کدام از افراد به اندازه جایگاهشان در زندگی آقای قندچی مطالبی را بیان می‌کردند و تلاش شده‌بود که از این مرز بیرون نزند. در بخش خانواده به‌ویژه جزئیات بسیار جالبی را در مورد کاراکتر اصلی یعنی آقای قندچی به مخاطب ارائه می‌کرد.
