به گزارش پلاتو هنر، آیا هوش مصنوعی پدیده جدیدی در حوزه سینما است؟ این سوال بهانه‌ای شد تا با مسعود سفلایی عضو هیئت علمی گروه سینما در دانشگاه هنر، گفتگویی درباره «هوش مصنوعی و سینما» داشته باشیم.
مسعود سفلایی از سال 1379 فعالیت سینمایی خودش را آغاز کرد و در پروژه‌های سینمایی مختلفی در مقام کارگردان، تصویربردار، تدوینگر، صدابردار و تهیه‌کننده مشارکت داشته است.
در ادامه می‌توانید مصاحبه اختصاصی پلاتو هنر با مسعود سفلایی را بخوانید.
*چند وقت است که دارید در مورد هوش مصنوعی تحقیق می‌کنید؟
من عضو هیئت علمی رشته سینما در دانشگاه هستم و به اين واسطه، همواره مسائل روز را پیگیری می‌کنم. موضوع هوش مصنوعی در سینما، مبحث جدیدی نیست چون سال‌ها است که دارند درباره‌اش صحبت می‌کنند و حالا شاید شکل گفتارش در این روزها و سال‌ها کمی فرق کرده است چون علاوه بر متخصصین، عموم مردم هم دارند از آن استفاده می‌کنند. بنابراین از سال‌های گذشته، این مبحث همچنان وجود دارد و به قول معروف، چیزی نیست که این یکی یا دو سال اخیر به وجود آمده باشد.
*تعریف‌تان از هوش مصنوعی چیست؟
بنای اصلی ای آی یا هوش مصنوعی در وهله اول پیدایش، شبیه‌سازی فرآیند هوش انسان بوده است كه بتواند قدرت انتخاب و تصميم گيری را به ماشين بسپارد. اما آن چیزی که این روزها با آن مواجه هستیم، در کنار مولد بودن، در حقیقت یک جور آینده‌نگری و پیش‌بینی آینده هم هست. چون مجموع درخواست‌های توليدات هوش مصنوعی، به نوعی دامنه فهم اين پديده را نيز متفاوت‌تر خواهد كرد. چیزی که در سینما بیشتر با آن روبه‌رو هستیم، شاید این باشد و این یک ذره پررنگ‌تر از بقیه چیزهایی که درباره هوش مصنوعی مثلا درباره مهندسی و چیزهای دیگر داریم، است.
*شما نسبت به هوش مصنوعی خوش‌بین هستید یا احساس خطر می‌کنید؟
هوش مصنوعی هم مانند خیلی از تکنولوژی‌های دیگر در تاریخ بشر است. برای مثال، به زمانی فکر کنید که کامپیوتر آمده بود. قاعدتا همان اول یک عده‌ای با آن زاویه داشتند و ارتباط برقرار نمی‌کردند اما بعد از مدتی، زندگی بدون آن برایشان ناممکن شد. بنابراین هوش مصنوعی هم جزو مواردی است که قاعدتا در چند سال آینده، جزوی از زندگی ما خواهد شد و مسئله تعامل و چگونه درست استفاده کردن از آن است که شايد بیشتر مورد صحبت است. بنابراین فکر می‌کنم که هوش مصنوعی می‌تواند زمینه را برای تجربه‌های جديد بشر گسترده‌تر کند و در همين راستا، خلاقيت‌های بيشتری هم شاهد خواهيم بود.
*این روزها وقتی صحبت از هوش مصنوعی و هنر که به میان می‌آید، خیلی‌ها معتقدند اثری که در مراحل خلقش از هوش مصنوعی استفاده بشود، ارزش هنری ندارد. نظر شما در این باره چیست؟
قطعا در چند سال آینده، تعریف‌مان از ارزش هنری تغییر خواهد کرد نه اینکه صرفا بگوییم اثری که با کامپیوتر یا هوش مصنوعی خلق شده است، ارزش هنری ندارد. مثلا یک زمانی اگر آثار هنر معاصر از فکر هنرمندان کلاسیک گذر می‌کرد، می‌گفتند اینها نه تنها هنر نیستند بلکه ضد هنر هستند. اما الان به گونه‌ای از هنر تبدیل شده‌اند که همه قبول‌شان داریم. بنابراين با تغيير رويكردها و تعاريف، محصولاتی جديد در آن راستا هم پديد خواهند آمد.
*به نظرتان هوش مصنوعی کدام بخش‌های فیلمسازی را خیلی تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
شاید در این مرحله‌ای که با آن روبه‌رو هستیم، نوشتار بیشتر تحت تاثیر و تغییر باشد چون از دهه 80، در تولید تصویر دیجیتال بارها از هوش مصنوعی استفاده شده است. بنابراین، این نوشتار است که دارد تحت تاثیر قرار می‌گیرد و در مرحله بعد، جلوه‌های ويژه تصويری از اين پديده تاثير خواهند گرفت. البته شايد در سال‌های بعد، متخصصين هوش مصنوعی در اين زمينه‌ها به پروژه‌ها اضافه شوند و مشاغل جديدی هم پديد آيد.
*اشاره کردید به اینکه از دهه 80 دارند از هوش مصنوعی در بخش تصویر استفاده می‌کنند. می‌شود بیشتر توضیح بدهید و مثال بزنید؟
تعریفش کمی فرق می‌کند. تقریبا از دهه80-90، یک سری مطالعات داشتیم درباره استفاده از جریانات مربوط به بازی‌های کامپیوتری و استفاده ازموتورهای بازی‌های کامپیوتری در سینما که این موتورها در حقیقت گونه‌ای از همین ای آی یا هوش مصنوعی هستند برای تعریف شخصیت‌ها. سال‌ها بعد، در مجموعه فیلم «ارباب حلقه‌ها»، این استفاده به اوج خودش می‌رسد. بنابراین به نوعی می‌توانیم بگوییم که از اواخر دهه 90 یا اوایل سده بیست و یکم، ما استفاده مستقیم از هوش مصنوعی را در سینما داشته‌ایم اما حالا تعریف و شکلش در دراز مدت تغییر کرده است و به نوعی كاركرد هوش مصنوعی و دامنه استفاده از آن نيز فرق كرده است.
فاطمه معصومی
بیشتر بخوانید: